Kiểm thử phần mềm là gì? Kiểm thử phần mềm là một trong những giai đoạn không thể thiếu đối với các doanh nghiệp phát triển phần mềm trước khi tung sản phần ra ngoài thị trường. Chỉ khi thực hiện việc kiểm thử tốt, sản phẩm mới thực sự đạt chất lượng và làm hài lòng khách hàng. Nếu bạn đang mong muốn tìm hiểu kiểm thử phần mềm là gì và các phương pháp thực hiện kiểm thử. Cùng theo dõi bài viết dưới đây của VnSkills Academy để biết thêm chi tiết nhé.
Kiểm thử phần mềm là gì?
Kiểm thử phần mềm (Software Testing) là quá trình đánh giá và kiểm tra các phần mềm, ứng dụng nhằm đảm bảo chúng hoạt động như dự kiến và có thể đáp ứng các yêu cầu, mong đợi từ người dùng. Người kiểm thử (tester) cần sử dụng tích hợp các công cụ thủ công và tự động trong quá trình kiểm thử. Qua đó, tester có thể tìm ra được các lỗi, sai sót hay những vấn đề tiềm ẩn bên trong phần mềm. Cuối cùng, tester sẽ tổng hợp và báo cáo lỗi với bên developer để có thể tiến hành chỉnh sửa trước khi phát hành.
Kiểm thử phần mềm là một phần quan trọng trong quy trình phát triển phần mềm để đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm cuối cùng. Đây là yếu tố gần như bắt buộc bởi nếu sản phẩm có bất kỳ lỗi nào, chúng sẽ khiến khách hàng thất vọng từ đó doanh nghiệp cũng sẽ chịu tổn thất lớn.
Tại sao ta cần thực hiện kiểm thử phần mềm?
Đối với các công ty công nghệ, kiểm thử phần mềm là bước không thể thiếu trong quá trình phát triển sản phẩm. Bởi thông qua việc kiểm thử, doanh nghiệp có thể phát hiện ra các lỗi phần mềm hoặc các lỗi tiềm ẩn sẵn có. Từ đó, ta có biện pháp giải quyết các vấn đề ngay từ khi chưa ra mắt để giảm thiểu rủi ro về chi phí. Nếu phần mềm gặp lỗi sau khi tung ra ngoài thị trường, doanh nghiệp sẽ phải chi rất nhiều ngân sách để thu hồi hoặc khắc phục sự cố.
Ngoài ra, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, việc đánh cắp dữ liệu là điều thường gặp đối với các phần mềm có lỗ hổng. Kiểm thử phần mềm sẽ giúp ngăn chặn và hạn chế được các cuộc đánh cắp dữ liệu tinh vi. Từ đó, sản phẩm đảm bảo chất lượng hơn, khách hàng có thể tin tưởng và sử dụng sản phẩm. Do đó, kiểm thử phần mềm là yếu tố bắt buộc để đem đến cho khách hàng chất lượng sản phẩm tốt nhất.
Mục đích của kiểm thử phần mềm là gì?
Mục đích của kiểm thử phần mềm đó là thiết kế các chương trình kiểm thử để phát hiện các lỗi khác nhau trong phần mềm. Bên cạnh đó, tester cần thực hiện việc kiểm thử với thời gian và sử dụng ít tài nguyên nhất có thể.
Ngoài mục tiêu chính là tìm ra các lỗi, điểm yếu của phần mềm, tester còn có chức năng dự đoán các vấn đề mà phần mềm có thể gặp phải. Từ đó, tester sẽ lên kế hoạch ứng phó với các sự cố, phản ứng tiêu cực có thể xảy ra. Nếu trong quá trình kiểm thử bạn không thể tìm thấy bất kỳ lỗi nào. Đó không phải là phần mềm đã hoàn toàn sạch lỗi mà do phương pháp kiểm thử chưa đúng để có thể tìm ra lỗi.
Phân loại kiểm thử phần mềm (test types)
Kiểm thử chức năng (Functional Testing)
Kiểm thử chức năng sẽ tiến hành xác minh hệ thống có hoạt động theo đúng các yêu cầu đã đặt ra hay không. Hình thức kiểm thử này có thể được chia làm hai góc độ là kiểm thử dựa trên yêu cầu (requirements-based) và kiểm thử dựa trên quy trình nghiệp vụ (business-process-based). Kiểm thử chức năng còn được chia thành các loại như:
- Smoke Testing
- Sanity Testing
- Kiểm thử đơn vị (Unit testing)
- Kiểm thử giao diện (Interface testing)
- Kiểm thử tích hợp (Interface testing)
- Kiểm thử hệ thống (System testing)
- Kiểm thử hồi quy (Regression testing)
- Kiểm thử chấp nhận (Acceptance testing)
Kiểm thử phi chức năng (Non-functional testing)
Kiểm thử phi chức năng là loại kiểm thử phần mềm tập trung vào việc đánh giá chất lượng của các yếu tố phi chức năng. Chẳng hạn như hiệu suất, bảo mật, khả năng ổn định, mở rộng, chịu tải của phần mềm khi lượng người truy cập đông,…Kiểm thử phi chức năng không chỉ đáp ứng phần mềm hoạt động đúng chức năng. Mà chúng còn phải đáp ứng các yêu cầu liên quan đến hiệu suất và chất lượng. Kiểm thử phi chức năng sẽ được phân loại gồm:
- Kiểm thử ổn định (Stability testing)
- Kiểm thử khả năng chịu tải (Load testing)
- Kiểm thử áp lực (Stress testing)
- Kiểm thử tính khả dụng (Usability testing)
- Kiểm thử bảo trì (Maintainability testing)
- Kiểm thử độ tin cậy (Reliability testing)
- Kiểm thử tính tương thích (Portability testing)
Kiểm thử cấu trúc (Structural testing)
Kiểm thử cấu trúc liên quan đến việc tìm kiếm các vấn đề đang xảy ra sâu bên trong phần mềm. Vì vậy, kiểm thử cấu trúc còn được gọi là kiểm thử “hộp trắng” hoặc “hộp thủy tinh”. Phương pháp kiểm thử cấu trúc sẽ thực hiện kiểm tra dựa trên phân tích cấu trúc bên trong của từng thành phần hệ thống. Chúng có thể xảy ra ở bất kỳ mức độ kiểm thử nào, phổ biến nhất là kiểm thử tích hợp hoặc kiểm thử thành phần.
Mục tiêu chính của kiểm thử cấu trúc sẽ bao gồm:
- Phát hiện lỗi logic: Kiểm thử cấu trúc giúp xác định và phát hiện các lỗi logic trong mã nguồn, như các điều kiện không đúng hoặc lỗi lặp vô hạn.
- Đảm bảo tính bao phủ mã nguồn (Code Coverage): Kiểm thử cấu trúc đảm bảo rằng toàn bộ mã nguồn đã được kiểm tra và đảm bảo không có phần nào bị bỏ sót.
- Kiểm tra xử lý ngoại lệ (Exception Handling): Xác minh rằng mã nguồn đã xử lý đúng các tình huống ngoại lệ và lỗi, đảm bảo ứng dụng không bị sập do các sự cố không mong muốn.
- Kiểm thử độ phủ (Coverage Testing): Xác định mức độ phủ của các khối mã nguồn hoặc các phần khác nhau trong chương trình để đảm bảo rằng kiểm thử đã thực hiện đủ các tình huống khác nhau.
- Phát hiện vấn đề hiệu suất và tối ưu hóa: Kiểm thử cấu trúc giúp phát hiện các vấn đề về hiệu suất và tối ưu hóa mã nguồn để đảm bảo ứng dụng hoạt động một cách hiệu quả.
Kiểm thử liên quan đến các thay đổi (Change related testing)
Kiểm thử xác nhận (Confirmation testing) được tester thực hiện để xác nhận nguyên nhân lỗi là do lỗi phần mềm. Sau đó, tester sẽ tiến hành thông báo cho developer để tiến hành sửa lỗi. Cuối cùng, tester cần kiểm tra lại lần cuối để xác định các lỗi đã được xử lý xong. Bên cạnh đó, khi một lỗi đã được xử lý có thể phát sinh thêm nhiều lỗi khác. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra nên tester cần chú ý trong việc kiểm thử.
Kiểm thử hồi quy (regression testing) được thực hiện khi phần mềm đã sửa lỗi hoặc có chức năng mới. Mục đích của việc này là kiểm tra xem việc sửa đổi các lỗi trong phần mềm sẽ không gây ra các bất lợi ngoài ý muốn. Quá trình kiểm thử hồi quy sẽ luôn được thực hiện mỗi khi hoàn thành xong một phiên bản vá lỗi của phần mềm.
Các phương pháp kiểm thử phần mềm là gì?
Kiểm thử hộp đen (Black-Box testing)
Kiểm thử hộp đen còn được gọi là kiểm thử hướng dữ liệu hay kiểm thử hướng in/out. Phương pháp kiểm thử này được sử dụng khi người thực hiện không biết được cấu tạo bên trong của phần mềm. Giống như một chiếc hộp đen, tester không thể biết được bên trong chiếc hộp đó có những gì. Phương pháp kiểm thử hộp đen được thực hiện chủ yếu trong Function test và System test.
Kiểm thử hộp trắng (White-Box Testing)
Kiểm thử hộp trắng còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như: Clear Box Testing, Open Box Testing, Structural testing, Code-Based testing,…Kiểm thử hộp trắng được sử dụng khi tester hiểu biết về cấu trúc nội bộ hoặc thiết kế của phần mềm được kiểm thử. Khi đó, tester sẽ chọn đầu vào để thực hiện các đường dẫn thông qua mã và xác định các đầu ra phù hợp. Để có thể thực hiện phương pháp này, tester sẽ cần có kiến thức lập trình và kinh nghiệm thực hiện.
Kiểm thử hộp xám (Grey-Box Testing)
Kiểm thử hộp xám là phương pháp kiểm thử kết hợp giữa kiểm thử hộp đen và kiểm thử hộp trắng. Phương pháp kiểm thử này được áp dụng khi tester chỉ thấy được lớp vỏ bên ngoài và một phần cấu trúc bên trong phần mềm. Với kiểm thử hộp xám, tester có thể thực hiện thiết kế test case thông qua việc truy cập vào cấu trúc dữ liệu bên trong và vận dụng thuật toán của chương trình.
Xem thêm: Game tester là gì?
Quy trình của kiểm thử phần mềm là gì?
Sau khi hiểu hơn về kiểm thử phần mềm là gì và cách phân loại, phương pháp kiểm thử. Chúng ta sẽ cùng nhau tiếp tục khám phá quy trình kiểm thử là gì nhé. Quy trình kiểm thử của mỗi công ty, doanh nghiệp khá khác nhau. Bên cạnh đó, chúng cũng phụ thuộc vào quy mô dự án thực hiện kiểm thử. Tuy nhiên, chúng vẫn có những điểm chung nhất định. Quy trình kiểm thử thường được thực hiện qua 6 bước:
- Phân tích yêu cầu (Requirement Analysis)
- Lập kế hoạch kiểm thử (Testing Planning)
- Thiết kế kịch bản kiểm thử (Test Case Development)
- Thiết lập môi trường kiểm thử (Test Environment Setup)
- Thực hiện kiểm thử (Test Execution)
- Kết thúc chu trình kiểm thử (Test Cycle Closure)
Kiểm thử phần mềm là quy trình quan trọng không thể thiếu nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm. Hy vọng rằng thông qua bài viết của VnSkills Academy đã giúp bạn hiểu hơn về kiểm thử phần mềm là gì. Từ đó, bạn có thể hiểu thêm về lĩnh vực kiểm thử phần mềm nhé. Nếu bạn quan tâm đến các khóa đào tạo kiểm thử. Hãy tham khảo ngay khóa học tester từ cơ bản đến nâng cao tại VnSkills Academy để nhận nhiều học bổng hấp dẫn nhé.
